صرف فعل در زبان ترکی آذری

برای صرف فعل در زبان ترکی آذری، نشانه مصدری  «ماخ» را از مصدر حذف کرده و شکل امری را که در واقع ریشه فعل می باشد به دست می آوریم.

 

مثلا گلماخ ( فتحه روی گ و سکون روی ل ) که به معنی آمدن هست با برداشته شدن «ماخ»، به گل تبدیل می شود، برای صرف در زمان حال پسوند «یر» را به «گل» اضافه می کنیم تا شکل سوم شخص حال تبدیل شود، برای اشخاص دیگر به این پسوند پسوندهای دیگری را طبق الگوی زیر اضافه می کنیم.

 

اول شخص مفرد حال: گل + یر + م = گلیرم  به معنی می آیم

دوم شخص مفرد حال: گل + یر + سن = گلیرسن به معنی می آیی

سوم شخص مفرد حال: گل + یر = گلیر به معنی می آید

اول شخص جمع حال:  گل + یر + یخ = گلیریخ به معنی می آییم

دوم شخص جمع حال: گل + یر + سیز = گلیرسیز به معنی می آیید

سوم شخص جمع حال: گل + یر + لر = گلیرلر بع معنی می آیند. (در محاوره این شکل ادغام شده و گلیلر با تشدید لام دوم گفته می شود)

 

حالت گذشته (Past Tense):

1. • من (من) - Gəldim گلدیم  (آمدم)
   • سن (تو) - Gəldin  گلدین (آمدی)
   • او (او) - Gəldi گلدی (آمد)
   • ما (ما) - Gəldik گلدیخ (آمدیم)
   • شما (سیز) - Gəldiz گلدیز (آمدید)
   • آنها (آنلار) - Gəldilər  گلدیلر (آمدند)

2. حالت آینده (Future Tense):

   • من (من) - Gələcəm گله جم (خواهم آمد)
   • سن (تو) - Gələcəksən گله جسن (خواهی آمد)
   • او (او) - Gələcək گله جک (خواهد آمد)
   • ما (ما) - Gələcəyik گله جییخ (خواهیم آمد)
   • شما (سیز) - Gələcəksiniz گله جسیز (خواهید آمد)
   • آنها (آنلار) - Gələcəklər گله جکلر (خواهند آمد)

3. حالت امر (Imperative):

   • تو (تو) - Gəl گل (بیا)
   • شما (سیز) - گلین Gəlin (بیاید)
   • آنها (آنلار) - گلسینلر Gəlin (بیاید)

4. حالت گذشته استمراری یا شرطی (Conditional):

   • من (من) - Gəlmişəm گلمیشم (آمده ام)
   • سن (تو) - Gəlmişən گلمیسن (آمده ای)
   • او (او) - Gəlib گلیب (آمده است)
   • ما (ما) - Gəlmişik گلمیشیخ (آمده ایم)
   • شما (سیز) - Gəlmişsiniz گلمیسیز (آمده اید)
   • آنها (آنلار) - Gəliblər گلیبلر (آمده اند)